با عینک فتوکرومیک چقدر آشنا هستید؟ آیا کارایی این لنز ها را می دانید؟ برای محافظت از چشم عینک آفتابی مناسب تر است یا عینک فتوکرومیک؟ در این مقاله از کومولایف به بررسی مزایا و معایب این دو عینک پرداخته ایم.
عینک فوکرومیک چیست؟
عدسی فتوکرومیک یا لنزهای فتوکرومیک زمانی‌که در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرند، تیره رنگ خواهند شد. با توجه به شدت نور، میزان تیره شدن این لنزها بیشتر خواهد بود. عدسی عینک فتوکرومیک معمولاً از شیشه یا پلی‌کربنات ساخته شده و بیشتر برای کسانی کاربرد دارد که نمی‌خواهند از عینک‌های جداگانه طبی و آفتابی استفاده کنند. به عبارتی ساده‌تر، عینک فتوکرومیک برای ، فعالیت‌های روزانه و محافظت از چشم‌ها در برابر تابش خورشید بسیار مناسب است.
عینک آفتابی طبی
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات افراد عینکی استفاده هم‌زمان از عینک آفتابی و عینک خودشان است. این افراد معمولاً دو راه دارند؛ یا اینکه باید از لنزهای طبی استفاده کنند و بعد عینک آفتابی بزنند یا از عینک‌های آفتابی با شیشه طبی بهره بگیرند.
عینک‌های آفتابی طبی با عدسیهای نمره دار ساخته می‌شوند. رنگ لنزهای این عینک را به سلیقه خود فرد انتخاب می‌کنند و می‌توان انواع رنگ‌های مختلف را به صورت تک رنگ و نیز به صورت تیره -روشن در مورد این عدسی‌ها استفاده کرد. تنوع‌پذیری لنز عینک آفتابی طبی بالاست، یعنی با بالا رفتن نمره چشمتان می‌توانید لنزتان را تغییر دهید ولی از همان فریم تا مدت‌ها استفاده کنید.
عینک فتوکرومیک برای چه کسانی مناسب است؟
عینک‌های ساخته شده با عدسی فتوکرومیک برای کسانی کاربرد دارد که مایل به استفاده از دو عینک جداگانه به عنوان عینک طبی و عینک آفتابی نیستند. از عینک طبی آفتابی که همان عینک‌های فتوکرومیک است می‌توان در محیط سربسته و در مقابل نور خورشید استفاده کرد.
عینک‌های فتوکرومیک برای کسانی مناسب است که در طول روز در محیط‌های داخلی و بیرونی مکرراً در حال رفت و آمد هستند. در این شرایط دیگر نیازی به پوشیدن عینک آفتابی نخواهد بود.
مواد تشکیل‌دهنده یا ساختار عدسی عینک طبی آفتابی فتوکرومیک
برای ساخت عدسی عینک طبی آفتابی فتوکرومیک از بلورهای شفاف و بسیار کوچک کلرید نقره استفاده می‌شود. بنابراین زمانی‌که در مقابل نور قرار می‌گیرند، ترکیبات این عدسی (یعنی کلرید نقره) به اتم‌های کلر و نقره تجزیه می‌شوند. عمل تجزیه باعث شده تا ذرات اتم نقره همانند مانعی در برابر نور خورشید عمل کرده و در نهایت باعث ایجاد رنگ تیره در عدسی شوند.
هر چقدر میزان شدت نور بیشتر باشد، میزان تجزیه کلرید نقره به اتم‌های کلر و نقره بیشتر خواهد بود. این عینک‌ها در مقابل اشعه ماوراءبنفش خورشید واکنش سریع نشان می‌دهند، بنابراین زمانی‌که نور محیط مصنوعی و فاقد این اشعه‌ها باشد، رنگ عدسی تغییر نخواهد کرد.
چطور ملوکولهای نقره در عدسی های فتوکرومیک مانع دید نمی شود؟
در عدسی های فتوکرومیک کمتر از ۰.۱ % از کل مواد نقره وجود دارد و هر کریستال نقره موجود در عدسی کوچک تر از ۰.۱ میکرون می باشد ( ۱۰۰ مرتبه باریک تر از مو انسان) , در نتیجه نمیتواند برای دید مزاحمتی ایجاد کند.
لنزهای عینک فتوکرومیک از جنس شیشه، پلاستیک یا پلی‌کربنات ساخته می‌شوندکه در نور شدید آفتاب تیره و در نور کم دوباره شفاف می‌شود. معمولا تیره شدن عینک ظرف ۳۰ ثانیه صورت می‌گیرد اما روشن‌تر شدن شیشه عینک ممکن است تا ۵ دقیقه هم به طول بیانجامد. فتوکرومیک در رنگ‌ها و جنس های مختلف برای عدسیهای عینک وجود دارد.
مزایا و معایب عینک فتوکرومیک
عینک طبی آفتابی مدت زیادی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد و افراد مزایای بسیاری را برای استفاده از آن گزارش کرده‌اند. اما در هر صورت، این محصول می‌تواند معایبی نیز داشته باشد. در ادامه به بررسی مزایا و معایب عینک فتوکرومیک می‌پردازیم، به این ترتیب به راحتی می‌توانید برای انتخاب یا عدم انتخاب این عدسی‌ها تصمیم بگیرید.
مزایای عینک طبی آفتابی فتوکرومیک
- همواره از چشمان شما در برابر اشعه‌های مضر آفتاب (UV) محافظت می‌کند.
- نیازی به عوض کردن عینک در زمان قرارگیری در مقابل نور مستقیم خوشید نیست.
- در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود، چون نیازی به تهیه عینک آفتابی جداگانه نخواهد بود.
- نیازی نیست همیشه دو عینک (طبی و آفتابی) همراهتان باشد.
- دیگر نگران سلامت چشمان خود نخواهید بود چون همیشه از آن‌ها محافظت می‌شود.
- اگر چشمانتان به نور حساس است، می‌توانید با سفارشی‌سازی عدسی عینک طبی آفتابی با فتوکرومیک متوسط یا ضعیف از چشمان خود در برابر نور محافظت کنید.
معایب عینک فتوکرومیک
- در محیطی مانند خودرو به اندازه کافی برای محافظت از چشمان شما در برابر نور خورشید، تیره نمی‌شود. این موضوع می‌تواند چشمان شما را در زمان رانندگی آزار دهد.
- لنز یا عدسی فتوکرومیک در محیط‌های روشن فاقد اشعه ماوراءبنفش خورشید تیره نمی‌شود.
- تیره و روشن شدن عدسی در هوای سرد با تأخیر انجام می‌شود.
- عدسی فتوکرومیک تنها می‌تواند 85% از نور محیط را حذف کند.
مزایا و معایب عینک آفتابی طبی
مزایای عینک آفتابی طبی
یکی از مزیت‌های این نوع از عینک‌های آفتابی، داشتن لنزهای شماره دار است. شما با هر شماره چشمی که دارید می‌توانید به راحتی از این عینک‌ها استفاده کنید.
مزیت بعدی عینک‌های آفتابی طبی، محافظت از چشم در برابر اشعه‌ی نور خورشید است. اگر مدت زمان زیادی را در خارج از خانه به سر می‌برید، حتماً از این عینک‌ها استفاده کنید تا از رسیدن آسیب به چشم‌هایتان جلوگیری شود.
عینک‌های آفتابی طبی در برابر ضربه مقاومت خوبی دارند. همچنین عدسی این عینک‌ها پس از گذشت مدت زمان طولانی کهنه و دچار تغییر رنگ نمی‌شوند و همیشه کیفیت روز اول خود را دارند.
معایب عینک آفتابی طبی
یکی از معایب این عینک‌های آفتابی قیمت بالای آن‌ها نسبت به انواع معمولی است، یعنی شما برای خرید یک عینک آفتابی طبی ممکن است دو سه برابر یک عینک آفتابی معمولی هزینه کنید.
درصورت استفاده از عینک آفتابی طبی، شما باید یک عینک اضافی به همراه داشته باشید؛ هنگامی که می‌خواهید به یک مکان دیگر بروید، در طول مسیر نیاز به عینک آفتابی طبی خود دارید اما پس از رسیدن به مقصد و ورود به داخل، نیاز به تعویض عینک آفتابی با عینک معمولی خود را دارید. ممکن است در ابتدای استفاده از عینک آفتابی طبی چند باری عینک معمولی خود را فراموش کنید اما بعد از مدتی این روند عادی می‌شود.
استفاده از این عینک بیشتر به افرادی توصیه می‌شود که شماره چشم‌هایشان ثابت است، زیرا تغییر مداوم لنز آن هزینه زیادی را در بر دارد.
عوارض عینک فتوکرومیک کهنه
یکی از مهمترین مشکلات عدسیهای فتوکرومیک، کاهش توانایی تغییر رنگ آن‌ها به مرور زمان است. به این مفهوم که عدسی مورد نظر پس از چند سال استفاده دیگر توانایی تغییر رنگ مانند روزهای اول را نداشته و در نتیجه نمیتواند به خوبی از چشم‌های شما مخافظت کند. در چنین شرایطی، این عدسی‌ها می‌توانند باعث بروز برخی بیماری‌های چشمی شوند. بنابراین اگر عینک شما قدیمی شده و از آن برای رانندگی در شب استفاده می‌کنید، خطراتی در کمین شما خواهد بود.
تجویز عدسی عینک طبی آفتابی یا عدسی فتوکرومیک متناسب با شرایط چشم
متخصصان این حوزه معتقدند که عدسی عینک‌های طبی آفتابی باید متناسب با شرایط چشم هر فرد تجویز و ساخته شود. چرا که هر فردی ممکن است مشکلاتی داشته باشد که لازم است با استفاده از این عینک‌ها، مرتفع شوند. بنابراین اگر فردی ترس از نور یا حساسیت به نور و دیدن هاله در شب را داشته باشد، باید عدسی مخصوص به آن فرد تجویز و تولید شود. در این شرایط پزشک با معایناتی که انجام می‌دهد، میزان مشکلات چشم فرد در برابر نور (آزار از نور)، میزان قرارگیری در برابر نور در طول روز و شغل هر فرد، عدسی مخصوص به او را تجویز خواهد کرد.
از طرفی پزشک متخصص (اپتومتریست) باید ویژگی‌های فیزیکی عدسی را مختص هر بیمار تعیین کند. برخی از این ویژگی‌های فیزیکی عدسی شامل انحنای عدسی و ضریب شکست آن متناسب با نوع بیماری فرد هستند. از دیگر ویژگی‌هایی که پزشک برای ساخت عدسی فتوکرومیک تجویز می‌کند می‌توان به نمره هر چشم، نوع بیماری و تعداد لایه‌های آنتی‌رفلکس هر لنز اشاره کرد. بنابراین عدسی عینک طبی آفتابی باید برای هر فرد به صورت جداگانه تجویز شود چرا که درصد فتوکرومیک عدسی عینک هر فرد با دیگری متفاوت خواهد بود.
نگهداری عینک های فتوکرومیک
جهت سالم بودن عینک و افزایش طول عمر و استفاده بهینه از آن، باید به نکات زیر توجه کرد:
- قبل استفاده از دستمال عدسی را زیر شیر آب بشویید.
- از مواد ضد عفونی و شیمیایی برای تمیز کردن عدسی استفاده نکنید.
- برای تمیز کردن عدسی از دستمال مخصوص عدسی استفاده نمایید.
- استفاده از محلول اسپری (آب و الکل ۱۰ درصد) هفته ای یک یا دو بار
- از برخورد عدسی با سطوح دیگر خودداری کنید.
- از برخورد آب دریا با عدسی جلوگیری کنید.
- از قرار دادن عینک در محیط با گرما بالا مانند داشبورد (در فصل گرما) خودداری کنید.
هنگام خرید عینک آفتابی با کیفیت به چه مواردی توجه کنیم ؟
1. محافظت از اشعه مضر
2. جنس و کیفیت عدسی
3. کیفیت ساخت و مواد استفاده شده
4. مطابقت با شکل صورت
5. راحتی و محکمی
6. طراحی و استایل
مواردی که پزشک باید در تجویز عدسیهای فتوکرومیک به آن دقت کند عبارتند از:
- ترس از نور،
- دیدن هاله در شب
- پخش نور در روز
- میزان آزاری که فرد از نور می‌بیند،
- مواقعی از روز که آزار می‌بیند
- شغل فرد
اپتومتریست‌ها برای تعیین لنزهای عینک باید ویژگی‌های فیزیکی و اپتیکی عدسی همچون ضریب شکست عدسی و انحنای عدسی را متناسب با نوع بیماریِ فرد انتخاب کنند.
به طور مثال، اگر بیمار یک نمره چشم بالا و مثبت داشته باشد، ضریب شکست عدسی باید متناسب با این نمره باشد تا خطاهای اپتیکی عدسی کاهش یابد و بینایی فرد در حد مطلوبی نگه داشته شود.
همچنین، لایه‌های آنتی رفلکس روی عدسی‌ها هم باید با توجه به نیاز فرد بر روی عدسی عینک نصب شود.
