شناخت و بررسی انواع موتور ساعت مچی | عملکرد ؛ معایب و مزایا

موتور ساعت مچی در واقع نقش قلب ساعت مچی را ایفا می کند، بنابراین وجود آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. موتور های ساعت مچی با توجه به نوع کارکردشان به دو دسته کلی تقسیم می شوند. در این مقاله از کومولایف نوع عملکرد، معایب و مزایای هر کدام را مورد بررسی قرار داده ایم.

راه تشخیص موتور ساعت مچی

یک راه ساده برای تشخیص اینکه موتور ساعت مچی کوارتز است یا مکانیکی، نگاه کردن به عقربه ثانیه شمار است. در ساعت های کوارتز، عقربه ثانیه شمار حرکت تیک تیک دارد که یک بار در هر ثانیه حرکت می کند در حالی که ساعت های مکانیکی حرکت ثانیه شمارشان به آهستگی و پیوسته انجام می‌شود.

انواع موتور ساعت مچی

ساعت سازان بزرگ حداکثر تمرکز خود را روی ساخت و طراحی موتور ساعت قرار می دهند تا ساعتی با دقت بالا تولید کنند. آن ها بر این عقیده اند که این تنها چیزی ست که آنرا از یک ساعت معمولی متمایز میکند. موتور ساعت مچی به طور کلی به 2 نوع تقسیم میشود:
1.موتور مکانیکی
2.موتور کوارتز

• موتور مکانیکی

ساعت‌های مکانیکی مکانیسمی مشابه ساعت‌های کوارتز دارند اما با تفاوت‌هایی که آن‌ها را از هم تمیز می‌دهد. موتور‌های مکانیکی از باتری بی‌بهره‌اند و در مقابل نیاز به کوک دستی دارند تا کارکردی دقیق داشته باشند.

وقتی با پیچاندن اهرم کار کوک کردن ساعت را انجام می‌دهیم فنر متصل به اهرم فشرده می‌شود. فنر فشرده شده به مرور زمان از هم باز شده و انرژی را به چرخ‌دنده‌ها انتقال می‌دهد. بنابراین برخلاف موتور کوارتز که از باتری تغذیه می‌شود موتور مکانیکی از انرژی مکانیکی تامین شده و به کار می‌افتد.

لازم به ذکر است موتور‌های مکانیکی بسیار شبیه به موتور‌های اتوماتیک بوده و برای تشخیص این دو از هم باید به وزن ساعت مچی توجه داشت. موتورهای مکانیکی به دلیل ساز و کار پیچیده چرخ‌دنده‌ها و فنرها نسبت به موتور‌های اتوماتیک وزن بیشتری داشته و قطر بیشتری نیز دارند؛ با توجه به این امر برای تمیز دادن موتور مکانیکی از اتوماتیک به این نکته توجه داشته باشید.

دسته بندی کلی این نوع موتورها به صورت زیر می باشد:

موتور کوکی

سنتی ترین نوع ساعت مچی این نوع از ساعت ها هستند. این موتورها اغلب به عنوان موتورهای کوکی یا دستی شناخته می شوند چون این نوع ساعت ها نیاز دارند تا هر چند وقت یکبار( که بستگی به فنر و نوع موتور دارد) با دست کوک شوند. با پیچاندن دسته کوک ساعت، انرژی برای فنر اصلی فراهم می شود این فنر با انتقال انرژی از طریق چند فنر و چرخ دهنده ها نیروی لازم جهت عملکرد عقربه ها و امکانات ساعت را فراهم میکنند.

موتور اتوماتیک

این نوع موتور به عنوان موتور های خودکوک شناخته می شوند زیرا که انرژی مورد نیاز خور را از حرکات طبیعی مچ دست (انرژی جنبشی) تامین می کند. در موتور اتوماتیک یک وزنه فلزی (روتور) قرار دارد که به راحتی با هر حرکت دست می چرخد و انرژی جنبشی را به منبع اصلی منتقل می کند. در نتیجه فنر اصلی به طور اتوماتیک کوک می شود. این نوع ساعت ها به شدت نسبت به ضربه حساس اند و نیازمند مراقبت هستند.

مزایا و معایب موتور های مکانیکی ساعت

همانطور که گفته شد این نوع از ساعت مچی نیز دارای مزایا و معایبی است که افراد را با توجه به سلایق و علاقه مندی هایی که دارند، به خرید یا عدم خرید ساعت با موتور مکانیکی تشویق می کند. در ادامه به صورت خلاصه به برخی از این موارد اشاره کرده ایم:

مزایا

• عدم نیاز به باتری و تعویض آن
• جذابیت طراحی ساعت های مکانیکی
• حرکت نرم عقربه ها
• صدای بسیار کم

معایب

• قیمت بالا
• حساس به گرد و خاک و میدان های مغناطیسی
• نیاز به کوک کردن مداوم
• دقت کمتر نسبت به ساعت کوارتز در حد چند ثانیه

در آینده بیشتر در رابطه با موتور انواع ساعت مچی صحبت می کنیم، این را به خاطر داشته باشید که مهم ترین نکته در خرید ساعت چک کردن گاارنتی موتور ساعت می باشد.

• موتور کوارتز

نحوه کارکرد این موتور از جمله اطلاعاتی است که کمک بسزایی برای خریدی خوب و انتخاب یک ساعت باکیفیت اصل می‌کند. ساعت‌های کوارتز اصل توسط باتری تامین می‌شوند و جریان الکتریسیته عامل کارکرد آن به شمار می‌رود؛ به این صورت که ابتدا باتری به قطعه‌ای کوچک به نام کریستال کوارتز جریان الکتریکی وارد می‌کند و در ادامه این کریستال با انرژی دریافت کرده‌اش شروع به ارتعاش می‌کند.

این بلور در هر ثانیه ۳۲۷۶۸ بار ارتعاش کرده و سیگنالی دقیق تولید می‌کند. توسط مدار، این نوسانات بررسی شده و یک پالس واحد را در هر ثانیه تولید می‌کند. این پالس باعث به حرکت درآمدن عقربه ثانیه شمار شده و به این ترتیب ساعت کوارتز شما عمل می‌کند.

دسته بندی کلی این نوع موتورها به صورت زیر می باشند:

کوارتز ساده

باطری به عنوان منبع تغذیه انرژی، جریان الکتریسیته را وارد یک کریستال کوارتز میکند که سبب ارتعاش در سنگ کوارتز میشود که این ارتعاشات موتور می شود. در نتیجه عقربه ها را به حرکت می اندازند. باطری استفاده شده در این نوع موتور باید به صورت مداوم و دوره ای تعویض شوند.

کوارتز نوری

از جالب ترین انواع موتور ساعت مچی، موتور نوری (سولار) یا اکودرایو است که مجهز به باتری با قابلیت شارژ با نور خورشید (طبیعی) یا نور مصنوعی است. این نوع موتور انرژی نوری را از منبع نور گرفته به انرژی الکتریکی تبدیل کرده و استفاده می کند. برای اولین بار شرکت ژاپنی سیتیزن این قابلیت را در ساعت های خود بکار گرفت. باطری این نوع موتور بسته به مکانیسم کارکرد 10 تا 20 سال عمر مفید دارند.

کوارتز جنبشی (کنتیک)

این نوآوری مختص به شرکت سیکو ژاپن می باشد.در این نوع موتور حرکات طبیعی مچ دست باعث شارژ شدن یک خازن میشود. این خازن انرژی مورد نیاز ساعت برای حرکت درآوردن عقربه ها از آن تامین میشود با هربار شارژ شدن کامل خازن ساعت می تواند تا یک هفته به کار خود ادامه دهد.

مزایای موتور کوارتز

همانطور که گفته شد، یکی از محبوب ترین ساعت های مچی، ساعت هایی با موتور کوارتز هستند. علت این موضوع نیز به ویژگی های ساختاری این نوع ساعت باز می گردد. شاید مهمترین این دلایل، مقرون به صرفه بودن ساعت کوارتز در مقایسه با انواع موتور ساعت مچی است. این مقرون به صرفه بودن هم به دلیل قیمت مناسب و هم به دلیل ماندگاری بالا، مورد توجه خریداران ساعت قرار می گیرد. برخی از مزایای این ساعت ها عبارتند از:

• هزینه خرید و نگهداری پایین
• طول عمر بالا
• دقیق و بدون خطا

در کنار مزایای گفته شده، برخی معایب ساعت کوارتز نیز باعث شده این ساعت در موارد انتخابی برخی افراد قرار نگیرد. برای مثال میزان سر و صدای ساعت مچی کوارتز نسبت به دیگر ساعت ها بیشتر است. علاوه بر عقربه های ساعت کوارتز به صورت پله پله حرکت می کنند، این در حالی است که در ساعت مچی مکانیکی و اتوماتیک، حرکت عقربه ها به صورت پیوسته است.

همچنین تمام شدن انرژی موجود در باتری مشکل بعدی است که بسیاری از افراد به هیچ وجه با آن کنار نمی آیند و به همین علت ترجیح می دهند خرید ساعت مچی کوارتز را از لیست احتمالی خود خط بزنند.

معایب موتور ساعت کوارتز

• نیاز به باطری دارند که این موضوع برای برخی افراد خیلی خوشایند نیست.
• حقیقتا  باید گفت در ساخت ساعت مچی های اتوماتیک هنر و مهارت زیادی به کار رفته است که در طی سالیان زیاد توسعه یافته است. و می توان گفت شاید ساعت مچی های اتوماتیک جذاب تر هستند. حتی نگاه کردن به آنها هم می تواند جالب باشد!
• عقربه ثانیه شمار در ساعت مچی های کوارتز به صورت تیک تاک کار می کند اما در ساعت مچی اتوماتیک این حرکت روان است.

سنگ قیمیتی در موتور ساعت مچی

در موتور ساعت مچی هنگامی که فلزی روی فلز دیگر ساییده میشود به مرور زمان روغن داخل چرخ دنده ها تجزیه شده و سبب فرسایش محور های داخلی ساعت می شود. به همین دلیل ساعت سازان در بیشتر ساعت ها میان قطعات فلزی از یاقوت و جواهراتی نظیر الماس و برلیان به دلیل درجه سختی بالا استفاده می کنند تا فلزات به کار برده اصطکاک کمتری ببینند.

فرق موتور ساعت اتوماتیک با موتور ساعت مکانیکی چیست ؟

این نوع موتور ساعت مچی همچون نوع مکانیکی، صداها و تیک تاک های آزاردهنده ای که بسیاری از ساعت ها دارند را تولید نمیکنند. یک مزیت دیگر ساعت اتوماتیک نسبت به مکانیکی این است که دیگر آنها نیازی به تنظیمات دستی برای انجام عملکرد خود ندارند.

یکی دیگر از شباهت های این موتور با نوع مکانیکی، در ظرافت و حساس بودن آنها نسبت به ضربه و میدان های مغناطیسی میباشد. از آنجایی که این نوع از موتور ساعت ساعت ها، یک کار مهندسی بسیار دقیق و پر زحمت هستند، قیمت خرید آنها ممکن است بالا باشد.

در کل کوارتز، مکانیکی و یا اتوماتیک ؟

برای پاسخ به این پرسش مهم، ابتدا باید به بررسی دقیق نیازها و انتظارات یک فرد از ساعت پرداخت. موتور‌های کوارتز باتوجه به آنچه که گفته شد برای افرادی که تمایل به پرداخت هزینه گزاف ندارند بسیار مناسب بوده و می‌تواند همه انتظارات یک فرد از ساعت مچی را تامین کند؛ اما تعویض باتری هر چند هر از گاهی ممکن است خسته کننده نیز باشد.

اگر شما این تفکر را دارید که “یک بار هزینه کنم و به مدت طولانی دیگر سراغ تعمیرات و سرویس ساعت نروم” ساعت‌ اتوماتیک بهترین گزینه برای شما محسوب می‌شوند. ساعت‌های اتوماتیک بدون صدای اضافی بوده و باتوجه به وزن سبک آن‌ها، کاملا برای استفاده طولانی مدت در طول روز و همچنین استفاده روزانه مناسب هستند. اما باید توجه داشته باشید که نباید به مدت طولانی ساعت مچی را بلااستفاده بگذارید.

یک ساعت مچی خوب را چگونه تشخیص دهیم ؟

ساعت اورجینال نویز ندارد

یکی از راه‌ها برای تشخیص ساعت‌های اصلی، توجه به صدایی است که در زمان حرکت عقربه‌ها ایجاد می‌شود. در ساعت‌های اصلی برندهایی مثل سیتیزن، تیسوت، سیکو و رومانسون چنین چیزی وجود ندارد و به دلیل اینکه در ساخت ساعت مچی از قطعات بسیار ریز استفاده شده و مونتاژ آن با دقت صورت گرفته است، مکانیزم حرکت عقربه‌ها بدون نویز و تیک زدن انجام می‌شود. ساعت‌های تقلبی و فیک فاقد این ویژگی هستند و اگر در زمان حرکت عقربه گوش‌تان را به ساعت نزدیک کنید، به راحتی صدای نویز یا تیک تاک آن را می‌شنوید.

تشخیص ساعت اورجینال با بررسی ظاهر آن

برای اینکه در خرید ساعت اصلی دچار اشتباه نشوید و ساعت فیک را با همان قیمت محصول اورجینال به شما نفروشند، لازم است تا ظاهر ساعت مچی را با دقت بررسی کنید. هیچ‌گاه یک فروشگاه نمی‌تواند ساعت تقلبی را با همان کیفیت محصولات اصلی تولید کند؛ به‌طوری‌که نتوانید آن را با بررسی دقیق تشخیص دهید، بنابراین راه آسان برای تشخیص ساعت فیک از اصل، توجه به لبه‌های ساعت، رنگ، وجود خط و خش و حتی علامت‌های حکاکی شده روی ساعت است.

برای مثال اگر قصد تشخیص ساعت اصل تیسوت یا برندهای دیگر مثل سیکو، رومانسون و… را دارید، به بند، قفل، سوزن‌ها و پیچ‌های ساعت دقت داشته باشید. آیا با چرخاندن تاج ساعت می‌توانید به راحتی زمان را تنظیم کنید؟ آیا سوزن‌ها (سلکشن) برای خارج کردن بند ساعت به راحتی در داخل سوراخ‌ها می‌رود؟

وقتی ساعت فیک و غیراصلی باشد، در قسمتی از آن مشکل و خطا وجود دارد. برای مثال سلکشن به اندازه سوراخ بند ساعت نیست و به سختی این کار انجام می‌شود؛ همچنین اگر ساعت چند موتوره باشد، برای تنظیم تاریخ یا ایام هفته، تاج آن به سختی می‌چرخد. نوشته‌های روی ساعت هم در محصولات اورجینال با نوع تقلبی تفاوت زیادی دارد. وجود غلط املایی در نوشته‌ها یا حتی حکاکی که محو شده باشد، راه ساده‌ای برای تشخیص ساعت اصل از تقلبی است.

توجه به رنگ بدنه و بند ساعت

یک راه برای تشخیص ساعت مچی اصل از فیک توجه به رنگ بدنه و بند محصول است. برای ساعت‌های گران قیمت مثل رولکس، ستیزن، سیکو، کاسیو و یا رومانسون، همیشه از مواد درجه عالی برای ساخت بدنه و بند ساعت استفاده می‌شود. برای مثال اگر ساعت بند چرم را انتخاب کرده‌اید، به پوسته آن توجه کنید. بندهای چرم مصنوعی بی‌کیفیت هستند و خیلی زود لایه روی آن پوسته پوسته می‌شود؛ درحالیکه چرم طبیعی مقاومت بسیار بالایی دارد و پشت بند هم پرزدار است که اگر برخلاف جهت پرزها، آن را لمس کنید، متوجه اصل بودن بند ساعت خواهید شد.

بدنه فلزی ساعت هم در محصولات اصلی از جنس استیل ضدزنگ است که با یک آهنربا به خوبی قابل تشخیص است. هر چند در ساعت‌های تقلبی هم از این آلیاژ استفاده می‌کنند، اما رنگ و لعاب در نوع اصلی با ساعت مچی فیک تفاوت دارد. اگر بر روی بدنه فلزی ساعت خط و خش (حتی به مقدار کم) مشاهده شد، به معنای تقلبی بودن ساعت است.

وزن ساعت را بسنجید

برای تشخیص ساعت اصل می‌توانید به وزن آن با نمونه‌های تقلبی توجه کنید. ساعت‌های مارک‌دار با استفاده از سنگ‌های قیمتی، کریستال، طلا، نقره، فلزات و آلیاژهای سنگین تهیه می‌شوند؛ همچنین در این محصولات گران‌قیمت از قطعات متحرک بسیار ریز (۱۲ قطعه) استفاده می‌شود که ساعت را سنگین‌تر و محکم‌تر می‌کند. این در حالیست که ساعت‌های ارزان و فیک فاقد این قطعات و ویژگی هستند؛ بنابراین به اندازه ساعت اصلی، سنگین، باداوام و مقاوم نیستند. همیشه بین ساعت اورجینال و فیک از نظر وزن تفاوت قابل توجهی وجود دارد و ساعت اصل و برند، همیشه نسبت به نمونه تقلبی سنگین‌تر است.

بررسی مشخصات محصول

یکی دیگر از ترفندهای تشخیص ساعت اصل از تقلبی تحقیق کردن در مورد محصولی است که قصد خرید آن را دارید. این کار به شما کمک می‌کند تا با مشخصات محصول موردنظر خود به طور دقیق آشنا شوید؛ پس، قبل از خرید باید مشخصات ساعت مچی را با ساعت اصلی مقایسه کنید و اگر بین آن‌ها از نظر مشخصات فنی و ظاهری تفاوتی وجود داشت، از خرید کردن منصرف شوید. نگاه دقیق به عکس محصولات اصل و مطابقت دادن آن با محصول انتخاب شده راهی است که از دور ریختن پول برای ساعت جعلی جلوگیری می‌کند. توجه به لوگو و طرح علامت تجاری برند نیز راهی ساده برای این کار است. در ساعت‌های مچی اصل همیشه چند مهر در قسمت‌های مختلف و به خصوص بر روی جعبه آن وجود دارد.

توجه به شیشه کریستالی یاقوت کبود

برای تشخیص ساعت اورجینال از تقلبی باید به شیشه آن نیز توجه کنید. در محصولات گران‌قیمت و برند همیشه از شیشه‌های لوکس استفاده می‌شود که از جمله می‌توان به شیشه‌های کریستالی یاقوت کبود اشاره کنیم. این شیشه‌ها بسیار گران هستند و برای ساخت ساعت‌های لاکچری استفاده می‌شوند؛ اما در ساعت‌های معمولی از شیشه‌های کریستال معدنی (مینرال)، آنتی رفلکس و یا اکریلیک استفاده می‌کنند که قیمت آن‌ها چندان بالا نیست.

اگر می‌خواهید ساعت اصلی را از نوع تقلبی تشخیص دهید، باید به زاویه شیشه توجه کنید. در شیشه‌های یاقوت کبود، زاویه شیشه به رنگ بنفش است و درخشش خاصی در برابر نور دارد. برای اطمینان از اینکه ساعت شما اصلی است، آن را در چند زاویه در برابر نور کج کنید و اگر رنگ شیشه به سمت ارغوانی مایل بود، یعنی شیشه از جنس یاقوت کبود و ساعت شما اصلی است. ساعت‌های مچی با شیشه یاقوت کبود در فاصله دورتر هم درخشندگی خاصی دارند که در شیشه‌های معدنی و اکریلیک چنین ویژگی دیده نمی‌شود.