دوبینی چشم چه دلایلی دارد ؟ 5 روش درمان دو بینی چشم

دوبینی چشم یک اختلال چشمی می باشد که عوامل مختلفی در ایجاد آن نقش دارند. شناسایی و درمان این عارضه کمک می‌کند تا از تشدید آن و یا بروز علائم دیگر جلوگیری شود. روش های درمان دوبینی چشم را در کومولایف بخوانید.

دوبینی چشم چیست ؟

دوبینی یا دوگانگی دید به انگلیسی Diplopia به نوعی اختلال دید گفته می شود که در آن فرد از یک جسم واحد دو تصویر می بیند. دوبینی ممکن است به حالت های عمودی، افقی، قطری و یا به صورت چرخش تصویر یک جسم در مقایسه با دیگر اجسام ظاهر شود. دوگانگی دید می تواند یکی از اولین علائم و نشانه های بیماری همستی همانند اختلال در عضلات و اعصاب باشد که منجر به اختلال در تعادل فرد، حرکت و مشکل در توانایی خواندن می شود.

انواع دوبینی چشم

اگر دوبینی در یک چشم به وجود بیاید به آن «دوبینی تک چشمی (Monocular)» گفته می‌شود. اگر دوبینی در هر دو چشم به وجود بیاید به آن «دوبینی دو چشمی (Binocular)» گفته می‌شود. درمان دوبینی به علت و نوع آن بستگی دارد، اما شامل تمرینات چشم و عمل جراحی می‌شود.

دلایل دو بینی چشم و تاری دید

علت دوبینی چشم ناشی از عوامل مختلفی است. در حالتی‌که دو بینی تک چشمی است، فرد اگر یک چشم خودش را ببند باز هم شی را دوتا می‌بیند. دوبینی دوچشمی بر خلاف دو بینی تک چشمی در حالتی که هر دو چشم فرد باز است احساس می‌شود.

عوامل دو بینی چشمی بسیار گسترده است. برخی از عواملی که منجر به این عارضه چشمی می‌شوند عبارتند از:

• بیماری قرنیه چشم
• اختلال عدسی چشم
• ضعف عضلات چشم
• اختلالات مغزی

آستیگماتیسم

این یک انحنای غیر طبیعی در سطح جلوی قرنیه است.

بیماری قرنیه چشم

قرنیه چشم وظیفه متمرکز کردن نور ورودی به چشم را بر عهده دارد. اختلال در قرنیه چشم باعث ایجاد دوبینی و تاری چشم می‌شود. این اختلال معمولا در یک چشم رخ می‌دهد.

قرنیه چشم از سه طریق ممکن است دچار آسیب‌دیدگی شود:

• عفونت که می‌توانند باعث تحریک قرنیه شوند
• زخم‌ها که می‌توانند ساختار قرنیه را تغییر دهند
• خشکی قرنیه که باعث اختلال بینایی می‌شود

ناخنک

این نوعی ضخیم شدن ملتحمه چشم -غشای نازک مخاطی که سطح داخلی پلک‌ها و سفیدی چشم را می‌پوشاند- است. ضخیم شدن روی قرنیه می‌تواند به سطح چشم گسترش پیدا کند.

آب مروارید

این عارضه زمانی روی می‌دهد که عدسی به تدریج شفافیت خود را از دست داده و کدر شود. از عوامل خطر آن می‌توان به سن بالای ۶۵ سال، ضربه به چشم، بیماری دیابت طولانی مدت، کشیدن سیگار، استفاده از داروهای استروئیدی و پرتو درمانی اشاره کرد.

اختلال عدسی چشم

عدسی چشم در پشت مردمک قرار دارد و کمک می‌کند تا نور بر روی شبکیه متمرکز گردد، اختلال شایع عدسی که می‌تواند منجر به دو بینی چشم گردد، کاتاراکت یا آب‌ مروارید است.

ضعف عضلات چشم

اگر عضله‌ای در یکی از چشم‌ها ضعیف‌تر از چشم دیگر باشد، حرکت چشم‌ها باهم هماهنگ نبوده و ممکن است فرد دچار دوبینی شود.

ضعف عضلات چشم می‌تواند ناشی از بیماری‌های زیر باشد:

• بیماری میاستنی گراویس
• بیماری گریوز
• بیماری اعصاب و روان

میاستنی گراویس

یک بیماری خود ایمنی است که تحریک عضلات توسط اعصاب مغز را مسدود می‌کند، از علائم این بیماری می‌توان به دوبینی چشم و افتادگی پلک‌ها اشاره کرد.

بیماری گریوز

یک بیماری مربوط به تیروئید است که بر عضلات چشم اثر می‌گذارد، این بیماری باعث ایجاد دوبینی عمودی می‌شود، به‌نحوی که یک تصویر بالای تصویر دیگر قرار می‌گیرد.

بیماری اعصاب و روان

برخی از بیماری‌ها می‌توانند بر عصب‌های کنترل‌کننده عضلات چشم مؤثر باشند، در نتیجه فرد به دوبینی و تاری دید مبتلا می‌شود، برخی از این اختلالات عبارت‌اند از:

• بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس که بر اعصاب مغز یا نخاع تأثیر می‌گذارد.
• بیماری سندرم گیلن باره، یک اختلال عصبی است که باعث ضعف پیش‌رونده بیمار می‌شود.
• دیابت، که می‌تواند بر روی اعصاب کنترل‌کننده عضلات چشم، اثرگذار باشد.

اختلالات مغزی

بسیاری از دلایل دوبینی چشم ناشی از اختلالات مغزی است. این اختلالات بر روی اعصاب کنترل‌‌کننده چشم، اثر خواهند گذاشت.

از جمله اختلالات مغزی که منجر به دو بینی چشم می‌شوند می‌ـوان به موارد زیر اشاره کرد:

• سکته مغزی
• آنوریسم مغزی
• افزایش فشار داخل مغز ناشی از عواملی همچون تروما ضربه به سر، خونریزی مغزی یا عفونت
• تومور مغزی
• سردرد میگرنی

روش های درمان دوبینی چشم

برای درمان این عارضه لازم است که در ابتدا علت اصلی دوبینی چشم مشخص شود. در بسیاری از موارد، با اصلاح یا درمان علت اصلی، این دوبینی برطرف خواهد شد. رایج‌ترین روش‌های درمانی برای دوبینی شامل موارد زیر است:

استفاده از عینک طبی یا لنز برای درمان دوبینی چشم

اصلاح دید به کمک عینک یا لنز، ساده‌ترین راه برای درمان این اختلال است. به عنوان مثال می‌توان از منشورهایی در عینک استفاده کرد که باعث تنظیم بینایی فرد شوند. این روش به ویژه در افرادی که در اثر آستیگماتیسم به دوبینی دچار هستند، مفید است.

استفاده از چشم بند

پوشاندن یک چشم می‌تواند دوبینی را برطرف کند. گرچه ممکن است این یک راه حل مناسب دائمی نباشد، اما می‌تواند به مدیریت بینایی برای مدت زمان کوتاه کمک کند.

انجام تمرینات چشمی

اگر اختلال بینایی در اثر ضعف یا کشیدگی عضلات چشم باشد، می‌توان با استفاده از تمریناتی که منجر به تقویت عضلات می‌شوند، این عارضه را برطرف کرد. با تقویت عضلات چشم، مشکلات بینایی به طرز چشم‌گیری بهبود پیدا می‌کنند.

انجام عمل جراحی برای درمان دوبینی چشم

بسته به علت دوبینی، گاهی پزشکان از عمل جراحی برای رفع عارضه اصلی و اصلاح دید استفاده می‌کنند. هم‌چنین افرادی که به آب مروارید، ناخنک یا سایر مشکلات چشمی دچار هستند، می‌توانند به کمک جراحی آن را برطرف کرده و دید طبیعی خود را به دست آورند.

تزریق بوتاکس

گاهی متخصصان از روش‌های دیگری برای بهبود حرکات چشم و عضلات اطراف آن استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی، به کمک تزریق سم بوتولینوم، ارسال پیام به اعصاب را مسدود کرده و عضله را در حالت استراحت قرار می‌دهند. در نتیجه آن عضله در حرکات چشم نقش نداشته و سایر عضلات آن را کنترل می‌کنند. در این صورت دوبینی برطرف خواهد شد. از این روش برای درمان انحراف چشم‌ها هم استفاده می‌شود.

نحوه تشخیص دوبینی

در صورتی که دچار دوبینی شده اید و یا علائم و نشانه های آن را در خود می بینید می بایست فورا به پزشک مراجعه کنید چراکه ممکن است نشان دهنده بیماری دیگری باشد. متخصص از روش های متعددی برای تشخیص این بیماری استفاده می کند همانند

• آزمایش خون
• معاینه چشمی
• سی تی اسکن
• ام آر آی

دوبینی موقتی چیست ؟

دوبینی گاهی اوقات می‌تواند موقتی باشد. گاهی اوقات مسمومیت با الکل، بنزودیازپین‌ها (داروهای ضد اضطراب)، مواد افیونی یا برخی داروهای ضد تشنج و صرع موجب بروز این مشکل می‌شوند. آسیب به سر مانند ضربه‌ی مغزی نیز می‌تواند باعث ایجاد دوبینی موقت شود. خستگی شدید یا اَستِنوپیا (فشار چشم) می‌تواند موجب دوبینی باشد. اگر بینایی طبیعی به سرعت برنگردد، لازم است فرد در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود.

پیشگیری از دوبینی چشم و تاری دید

پیشگیری از دوبینی چشم متکی بر پیشگیری از ایجاد علل و بیماری‌های زمینه‌ای آن است. در اینجا چند نکته برای افزایش سلامتی چشم‌ها و کاهش خطر ابتلای به دوبینی بیان خواهد شد. این موارد عبارتند از:

1. کنتزل دیابت
2. پیشگیری از ایجاد آب مروارید
3. جلوگیری از خشکی چشم
4. جلوگیری از آسیب‌دیدگی سر

کنترل دیابت

بیماران مبتلا به دیابت که به دقت برنامه درمانی خود را دنبال می‌کنند، کمتر در معرض خطر دوبینی قرار می‌گیرند.

پیشگیری از ایجاد آب‌ مروارید

مراقبت از سلامتی چشم‌ها و کاهش خطر آب‌ مروارید از طریق استفاده از عینک آفتابی، سیگار نکشیدن و داشتن رژیم غذایی سالم، احتمال دو بینی چشم را کاهش می‌دهد.

جلوگیری از خشکی چشم

اگر رطوبت چشم‌ها به خوبی حفظ شود، می‌تواند از ایجاد دوبینی جلوگیری به عمل آورد. همچنین، سعی کنید از خیره شدن طولانی‌ مدت به کامپیوتر خودداری کنید، چرا که می‌تواند باعث خشکی چشم‌ها گردد.

جلوگیری از آسیب‌دیدگی سر

جلوگیری از آسیب‌ دیدگی ناحیه سر از طریق بستن کمربند ایمنی در هنگام رانندگی، استفاده از کلاه ایمنی در هنگام دوچرخه‌سواری و یا راندن موتورسیکلت و استفاده از کلاه و عینک مناسب هنگام کار با ماشین‌آلات و بازی‌های ورزشی می‌تواند احتمال ابتلا به دوبینی و تاری دید را کاهش دهد.

برخی اطلاعات ضروری در مورد دوبینی چشم

در اینجا برخی نکات کلیدی در مورد دوبینی چشم را ذکر می‌کنیم، می‌توانید برای جزئیات بیشتر ادامه متن را مطالعه کنید.

• دوبینی چشم می‌تواند بر اثر برخی بیماری‌های زمینه‌ای به وجود بیاید.
• دوبینی ممکن است در یک چشم یا هر دو چشم به وجود بیاید.
• کودکان می‌توانند با چپ‌چشمی یا درهم کشیدن چشم‌ها باعث بروز یا عود دوبینی شوند.
• دوبینی موقتی می‌تواند بر اثر مصرف الکل و سایر مواد مخدر به وجود بیاید.
• درمان‌های دوبینی شامل عمل جراحی، تمرینات مخصوص چشم و لنزهای چشمی است.

تشخیص دوبینی چشم در کودکان

کودکان نمی‌توانند به درستی علائمی که تجربه می‌کنند را توصیف کنند، همین نیز می‌تواند تشخیص دوبینی را برای متخصص چشم دشوار سازد.

علائم جسمی دوبینی شامل موارد زیر هستند:

• چپ‌چشمی یا تنگ کردن مردمک چشم برای دیدن
• پوشاندن یک چشم با دست
• چرخاندن سر به شکل غیرطبیعی
• نگاه کردن به اشیاء از بغل به جای جلو
• حرکت دادن چشم‌ها برای دیدن تصاویر به چپ و راست