تنبلی چشم یک بیماری چشمی می باشد که معمولا در کودکان ایجاد می شود. البته این بیماری در بزرگسالان هم به ندرت دیده می شود. علت ایجاد این بیماری و روش های خانگی و پزشکی درمان آن را در کومولایف بخوانید.
بیماری تنبلی چشم
بیماری تنبلی چشم، از بیماری های شایع دوران کودکی است، که در آن، بینایی یکی از چشم ها، به خوبی رشد نمی کند. این بیماری در افراد بزرگسال هم وجود دارد، که در هر سنی قابل درمان است.
اصطلاح تنبلی چشم، همان کاهش دید در یک چشم است، که در اوایل دوران زندگی به دلیل رشد غیر طبیعی بینایی در چشم ایجاد می شود. در این حالت چشم ضعیف یا تنبل، به سمت بیرون یا داخل چرخش می کند و دارای یک نوع سرگردانی است که نمی تواند بر روی اجسام یا یک نقطه ثابت تمرکز کند. یکی از عوامل اصلی کاهش بینایی در کودکان، تنبلی چشم است که تقریبا از بدو تولد تا حدود هفت سالگی ایجاد می شود. چشم تنبل معمولا یکی از چشم ها را درگیر می کند و خیلی کم پیش می آید که هر دو چشم تنبل باشند.
اگر بیماری تنبلی چشم به موقع تشخیص داده شود و درمان آن آغاز شود، باعث جلوگیری از مشکلات دراز مدت بینایی در کودکان می شود. چشم های که دچار تنبلی هستند با استفاده از لنزهای چشمی، عینک و همچنین کاورهای چشمی درمان می شوند. ولی اگر بیماری در دوران کودکی درمان نشود ممکن است در دوران بزرگسالی به از بین رفت بینایی در فرد مبتلا منجر شود.
در بیماری تنبلی چشم، بینایی یکی از چشم ها، به خوبی رشد نمی کند که پزشکان نام این بیماری را آمبلیوپی گذاشته اند. این بیماری در هر سنی می تواند قابل درمان باشد. اگر درمان صورت نگیرد، مغز شما، تصاویری را که چشم ضعیف تر نشان می دهد، نادیده میگیرد که باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای بینایی می شود.
نشانه های تنبلی چشم
بیماری تنبلی چشم از بیماری های شایعی است که در سنین ۶ تا ۹ سالگی بروز پیدا می کند که اگر قبل از هفت سالگی تشخیص داده و درمان شود، امکان اصلاح آن به صورت کامل وجود دارد. ولی در صورت عدم درمان و توجه در این سن، می تواند عوارض خطرناکی را برای فرد مبتلا به همراه داشته باشد.
علائم رایجی که برای این بیماری وجود دارد عبارتند از:
- خم شدن و همچنین بستن یک چشم
- کج شدن غیر طبیعی سر
- عدم تشخیص دور یا نزدیک بودن یک شی
- عدم تقارن در چشم ها
- چشمی که چرخشش به سمت بیرون یا داخل سرگردان است و نمی تواند تمرکز کند.
- پلک زدن های سریع یا بستن چشم
- نتایج غیر عادی سنجش و آزمایش چشم ها
مهم است که کودک تحت یک معاینه بینایی قرار گیرد. در بیشتر کشورها، اولین معاینه چشم در سن 3 تا 5 سالگی انجام می شود. در صورت وجود سابقه خانوادگی انحراف چشم، آب مروارید مادرزادی، یا سایر بیماری های چشمی، بررسی زودهنگام چشم بسیار مهم است. والدینی که متوجه حرکات غیر طبیعی چشم نوزاد چند هفته ای خود می شوند، باید چشم پزشک را مطلع سازند.
چند نکته در مورد تنبلی چشم
- نشانه های تنبلی چشم شامل تاری دید و درک ضعیف عمق است.
- تنبلی چشم یک مشکل چشمی نیست بلکه ارتباط چشم با مغز مشکل دارد.
- تنبلی چشم می تواند توسط عوامل مختلفی مانند یک عدم تعادل ماهیچه ای یا بیماری چشمی ایجاد شود.
- درمان می تواند موثر واقع گردد و هر چه زودتر شروع شود بهتر است.
درمان اساسی تنبلی چشم
بسیاری از کودکانی که دید یکسانی از دو چشم ندارند (آنیزومتروپی)، نمی دانند که به یک مشکل چشمی مبتلا هستند زیرا چشم قوی تر و مغز کمبودها را جبران می کنند. چشم ضعیف تر به تدریج بدتر شده و تنبلی چشم ایجاد می شود.
عینک
برای کودک مبتلا به نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم عینک تجویز می شود. کودک باید همواره از عینک استفاده کند تا متخصص بتواند میزان تاثیر آن در بهبود مشکلات بینایی مرتبط با تنبلی چشم را ارزیابی کند. همچنین عینک می تواند انحراف چشم را اصلاح کند. گاهی عینک می تواند تنبلی چشم را برطرف نموده و به درمان دیگری نیاز نیست.
گاهی کودک از زدن عینک شکایت می کند و می گوید که وقتی از عینک استفاده نمی کند دید بهتری دارد. برای اثربخشی درمان، باید کودکان را به استفاده از عینک تشویق کرد.
جراحی آب مروارید یا فاکوامولسیفیکاسیون
اگر آب مروارید علت تنبلی چشم باشد، می توان آن را با بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی طی عمل جراحی برطرف کرد.
اصلاح افتادگی پلک ها
در برخی افراد، افتادگی یک پلک و مسدود شدن بینایی چشم ضعیف تر می تواند به تنبلی چشم منجر شده باشد. در این مورد، درمان معمولا از طریق عمل جراحی برای لیفت پلک انجام می شود.
به کار گرفتن چشم تنبل
پس از اصلاح بینایی و رفع هرگونه مشکل اساسی، اقدامات متعددی وجود دارد که می تواند برای کمک به بهبود بینایی انجام شود.
اکلوژن یا استفاده از چشم بند: یک چشم بند بر روی چشم “سالم” قرار می گیرد تا چشم تنبل مجبور به کار شود. از آنجا که مغز اطلاعات را فقط از این چشم دریافت می کند لذا نمی تواند آن را نادیده بگیرد. چشم بند نمی تواند انحراف چشم را برطرف کند ولی باعث بهبود بینایی چشم تنبل می شود.
طول دوره درمان به عوامل زیادی از جمله سن کودک، شدت مشکل، و میزان پایبندی آن ها به دستورالعمل های متخصص بستگی دارد. چشم بند معمولا هر روز چند ساعت پوشیده می شود. کودک باید هنگام استفاده از چشم بند، به انجام فعالیت هایی با فاصله نزدیک مانند خواندن، رنگ آمیزی، یا انجام تکالیف مدرسه تشویق شود.
قطره چشمی آتروپین
این قطره ها ممکن است برای تاری دید در چشم سالم مورد استفاده قرار گیرند. آتروپین مردمک چشم را گشاد می کند و لذا هنگام مشاهده اشیاء نزدیک، دید را تار می کند. این وضعیت باعث می شود که چشم تنبل بیشتر کار کند. در مقایسه با چشم بند، آتروپین معمولا برای کودکان کمتر ناخوشایند بوده و می تواند به همان اندازه موثر باشد. برای کودکانی که تحمل پوشیدن چشم بند ندارند، ممکن است قطره چشمی تجویز شود.
ویژن تراپی بهترین درمان تنبلی چشم است
برای درمان مشکل تنبلی چشم کودکان، راه‌های گوناگونی وجود دارد که یکی از اصلی‌ترین آنها «ویژن تراپی» است.
ویژن تراپی راهی برای درمان همزمان چشم و مغز است. این روش یکی از موثرترین و ابتدایی‌ترین راه‌های درمان بدون جراحی است که از آن برای درمان بسیاری از مشکلات بینایی از جمله موارد زیر استفاده میشود:
- تنبلی چشم کودکان و بزرگسالان
- انحراف چشم
- دوبینی
- رفع بسیاری از مشکلات خواندن و یادگیری
بسیاری از بیمارانی که دیگر از درمان بیماری خود ناامید شده‌اند و از سن درمانشان گذشته است می‌توانند با استفاده از این روش تا حدی به درمان بیماری خود بپردازند.
ویژن تراپی در حقیقت به تمرین‌هایی گفته‌می‌شود که هم در خانه و هم در کلینیک تحت نظر اپتومتریست انجام میشود. در این روش از تجهیزات و ابزارهای مختلف مثل لنزهای اصلاحی، بوردهای تمرینی و برنامه‌های کامپیوتری استفاده میشود. تمرکز ویژن تراپی روی مهارت‌های حرکتی چشم و هماهنگی دو چشم برای تحلیل بهتر ورودی‌های بصری است. در نتیجه چشم ها ورودی را دریافت می‌کنند و به تحلیل آن می‌پردازند.
مسلما استفاده از عینک و لنزهای مخصوص، میتواند کمک بسیاری به بهبود وضوح دید کند، اما در کنار استفاده از چنین تجهیزاتی، می‌توانید تمرین‌های مخصوصی را نیز انجام دهید تا چشم‌های کودکتان تقویت و درمان شود. از جمله این تمرین‌های ویژن تراپی عبارتند از:
- استفاده از نرم‌افزار سایکلاپس
- تمرکز به نزدیک و دور
- خواندن، نوشتن، پازل
- استفاده از برنامه‌های کامپیوتری
- قانون ۲۰-۲۰-۲۰
علاوه بر این، اگر دچار اختلال یادگیری و مطالعه هستید، ویژن تراپی میتواند روش موثری برای حل مشکل شما باشد. این روش از درمان به شکل مشخص سراغ مشکلاتی می‌رود که بر خواندن، یادگیری و تحصیل تاثیر دارند.
موارد مورد نظر در یک دوره ویژن تراپی برای تقویت بینایی
- ویژن تراپی مجموعه تمرین‌ها و روش‌هایی برای افزایش قدرت بینایی است.
- این شیوه از درمان زیر نظر دکتر و در کلینیک انجام میشود.
- بسیاری از اوقات بین جلسات ویژن تراپی، لازم است مراجع، تمرین‌هایی در خانه انجام دهد.
- بر اساس وضعیت مراجع، روش‌ها و تمرین‌های مختلفی با اهداف متفاوتی پی گرفته میشود. این تمرین‌ها توانایی و ادراک بینایی را افزایش میدهد. همچنین روی کارایی و آرامش چشم تاثیر می‌گذارد. این عوامل کمک میکند تا اختلالات موجود در نحوه‌ی تحلیل تصاویر تصحیح شود.
- این روش میتواند به رفع سردردهای چشمی و خستگی بینایی کمک کند.
ویژن تراپی فقط تمرین چشم نیست
برخلاف شکل‌های دیگر تمرین چشم، هدف ویژن تراپی فقط قوی‌کردن عضلات چشم نیست. این روش درمان نباید با برنامه‌های رایج تمرین شخصی چشم اشتباه گرفته‌شود. ویژن تراپی در کلینیک به کمک متخصص اپتومتریک انجام میشود و از تجهیزات پزشکی مختلف و برنامه‌های متفاوتی استفاده‌می‌کند.
تمرین بینایی
تمرینات و بازی های مختلفی وجود دارد که می تواند برای بهبود بینایی در کودکان مورد استفاده قرار گیرد. متخصصان این روش ها را برای کودکان بزرگ تر مفید می دانند. تمرین بینایی می تواند همراه با سایر روش های درمانی انجام شود.
عمل جراحی: گاهی برای بهبود انحراف چشم از عمل جراحی استفاده می شود که به ترازمندی بهتر چشم ها می انجامد. این عمل ممکن است بینایی را بهتر کند یا تاثیری در بینایی نداشته باشد.
انجام تمرینات چشمی
انجام تمریناتی مانند نقاشی کردن، بازی با خط و نقطه، استفاده از بازیهای کامپیوتری، پرتاب توپ به سوی هدف تعیین شده، کتاب خواندن، خمیر‌بازی، و بریدن اشکال، در کنار سایر روش‌های درمانی، میتواند بر بهبود دید کودک اثر بگذارد و درمان آن را تسریع کند.
در اینجا چند مورد از تمرینات چشمی را مینویسم:
- نقاشی کردن برای درمان تنبلی چشم
اگر کودک برای نقاشی کردن از مداد قرمز استفاده کند یا در صفحه‌های شطرنجی نقاشی کند و دقت کند که رنگ‌ها از اطراف خانه‌های شطرنجی بیرون نزند، تأثیر بیشتری در بهبود دید می‌گذارد.
نقاشی با آبرنگ نیز بسیار مؤثر است. ضمناً، بهتر است که کودک یک‌بار با چشم تنبل و یک‌بار با چشم سالم (بستن چشم مقابل) نقاشی کند، سپس نقاشی‌ها را با یکدیگر مقایسه و سعی کند که با چشم تنبل همانند چشم سالم کار کند. - بازی خط و نقطه و بالا بردن توانایی چشم
اگر بیمار به نقاشی کردن علاقه ندارد، بهتر است به وی تمرینات خط و نقطه بدهیم. با وصل کردن نقطه‌ها به یکدیگر با چشم تنبل، توانایی آن چشم بیشتر میشود. بهتر است این کار با مداد قرمز انجام شود. - استفاده از بازیهای کامپیوتری در درمان تنبلی چشم
در این روش، بهتر است که کودک در بازی، امتیازهایی را که با چشم سالم و چشم تنبل خود به دست آورده است، با یکدیگر مقایسه کند و بتواند با انجام تمرین‌های زیاد، امتیازهای دو چشم را برابر کند. - پرتاب توپ به سوی هدف راهی دیگر برای درمان تنبلی چشم
پرتاب هدفمند نیز تمرین مؤثری است. برای این تمرین چند شی توخالی، مثل جعبه، تابه، قابلمه و کاسه را روی زمین، بر روی یک خط و با فاصله چند سانتی‌متر از یکدیگر قرار دهید. سپس از کودک بخواهید درون آنها توپ بیندازد.
برای این کار میتوان از توپ پینگ‌پنگ یا هر توپ کوچک و بی‌خطر دیگری استفاده کرد. لازم به توضیح است که استفاده از انواع توپ‌های قرمزرنگ میتواند در کوتاه‌کردن دوره درمان مؤثر واقع شود. - کتاب خواندن و مقابله با تنبلی چشم
با کودکتان کتاب بخوانید و اگر نمی‌تواند کتاب بخواند، کتاب‌های بدون کلمه را با هم ورق بزنید، آنها را به کودک نشان دهید و دقت او را به اَشکال جلب کنید.
فعالیتهای که ذکر شد، ضمن تحریک بینایی کودک باعث میشود که زمان‌های بستن چشم برای کودک راحت‌تر بگذرد.
جراحی تنبلی چشم
جراحی تنبلی چشم ممکن است؟ جراحی تنبلی چشم در بزرگسالان را میتوان تنها راه درمان دانست! جراحی تنبلی چشم در بزرگسالان در شماره چشم‌های محدودی کاربرد دارد اما میتوان آن را برای افراد دیگر نیز انجام داد.
جراحی لیزیک برای تنبلی چشم
شاید این سؤال برای شما پیش بیاید که جراحی لیزیک برای تنبلی چشم امکانپذیر است؟ این روش ممکن است بهترین روش برای اصلاح کامل عیوب انکساری غیر مشابه برای جلوگیری از تنبلی چشم باشد. اگر تنبلی چشم بر اثر بیماری‌های مادرزادی، مانند پایین‌افتادگی پلک یا سایر عیوب ساختمانی ایجاد شده باشد و فرد به هر دلیلی نتواند از لنزهای طبی استفاده کند، انجام عمل لیزیک میتواند بهترین راه برای اصلاح نهایی و کامل خطای انکسار چشمی نامتقارن برای جلوگیری از ابتلا به تنبلی چشم باشد.
تشخیص تنبلی چشم
تمام کودکان در سن ورود به مدرسه و قبل از آن باید آزمونهای سنجش و آزمایش های بالینی را انجام دهند، یا هنگام ورود به مدرسه چشم پزشک، بینایی کودکان را بررسی می نماید. تا بتواند تشخیص دهد که:
موانعی در دریافت نور به چشم کودک وجود نداشته باشد.
بینایی دو تا چشم مانند هم خوب باشد.
حرکت هر دو چشم مثل هم و طبیعی باشد.
و در صورت تشخیص اشکال در بینایی، کودک باید تحت درمان قرار بگیرد تا بتواند بینایی کامل خود را به دست بیاورد. چشم پزشک روش درمان صحیح را برای شما توضیح می دهد.
عوارض تنبلی چشم
نابینایی: اگر تنبلی چشم درمان نشود، ممکن است بیمار نهایتا دید آن چشم را از دست بدهد. این نابینایی معمولا دائمی است. طبق اعلام موسسه ملی چشم آمریکا، تنبلی چشم شایع ترین عامل اختلال بینایی در یک چشم در افراد بزرگسال و میانسال آمریکا محسوب می شود.
انحراف چشم: استرابیسم، یا عدم هم ترازی چشم ها، می تواند به یک مشکل دائمی تبدیل شود.
دید مرکزی: اگر تنبلی چشم در دوران کودکی درمان نشود، ممکن است دید مرکزی بیمار به درستی تکامل نیابد. این مشکل می تواند توانایی فرد در انجام بعضی کارها را تحت تاثیر قرار دهد.
دلایل شایع تنبلی چشم
هر علتی که باعث تاری چشم کودک یا باعث از بین رفتن بینایی او شود، می تواند دلیلی برای ایجاد تنبلی چشم باشد. دلایل شایع تنبلی چشم عبارتند از:
- عدم تعادل عضلات چشم: از مهمترین و همچنین شایعترین عوامل ایجاد این بیماری، عدم تعادل ماهیچه هایی است که چشم ها روی آن قرار دارند. که عدم تعادل ماهیچه منجر به معکوس یا ضربدری شدن چشم ها می شود و باعث اختلال در همکاری میان آنها می شود.
- اختلاف در وضوح تصویر بین چشم ها: اختلاف بسیار زیاد در وضوح تصاویر تشخیص داده شده توسط چشم ها که بیشتر مواقع به دلیل دوربینی است، ولی گاهی به دلیل انحنای سطح ناهموار چشم می باشد، می تواند باعث به وجود آمدن تنبلی چشم شود.
- درمان این دو نوع از تنبلی چشم با استفاده از لنز و عینک انجام می شود و قابل اصلاح است. تنبلی چشم در کودکان ممکن است ناشی از ترکیب دو عامل بالا باشد.
- وجود اشکال در یک چشم: مانند وجود یک ناحیه کدر در چشم یا همان آب مروارید، مانع از دیدن با وضوح کامل در آن چشم می شود. اگر این مشکل در اوایل تولد نوزاد وجود داشته باشد باید در سریع ترین زمان ممکن درمان شود زیرا در صورت عدم درمان باعث افت بینایی دائمی می شود که از شدیدترین انواع تنبلی چشم است.
عوامل خطری که در تشکیل تنبلی چشم موثر هستند، عبارتند از:
- تولد زودرس کودکان
- داشتن وزن کم هنگام تولد
- سوابق خانوادگی در بیماری های چشمی
- عدم رشد کافی و مناسب
- ناتوانی در رشد
علائم تنبلی چشم در بزرگسالان
تشخیص آمبلیوپی در بزرگسالان ممکن است دشوار باشد چون نشانه های واضحی ندارد، مگر اینکه توسط پزشک معاینه انجام شود و تشخیص صورت گیرد. افراد بزرگسال که به این بیماری مبتلا شده اند، ممکن است در هنگام رانندگی مسافت های پیش رو را اشتباه تشخیص دهد و همچنین به طور ناگهانی با اشیا برخورد نماید.
تنبلی چشم در کودکان
نتایج مطالعات مختلف نشان می دهد که از هر پنجاه کودک متولد شده در جهان، یک نفر به بیماری تنبلی چشم مبتلا است، این بیماری زمانی اتفاق می افتد که هر دو چشم یا به طور معمول یکی از آنها، قادر به ایجاد ارتباط با مغز نمی باشد. در این حالت کودک تمام بینایی خود را با چشم خوب انجام می دهد و به چشم ضعیف اعتماد نمی کند. به دلیل اینکه تشخیص این بیماری در کودکان مشکل است، بهتر است در دوره های منظم جهت معاینه چشم کودکان خود، به چشم پزشک مراجعه کنید.
علائم تنبلی چشم در کودکان
کودکانی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن است که متوجه عدم تعادل در بینایی چشم های خود نشوند و این مسئله برایشان غیر طبیعی نباشد، به همین دلیل اگر والدین مراقبت انجام ندهند و برای سنجش بینایی به مراکز تشخیصی مراجعه نکنند، ممکن تا دوران بزرگسالی بیماری آنها بسیار بدتر شده و شرایط درمان دشوار شود.
علائم تنبلی چشم در کودکان عبارتند از: سردرد های مزمن، خستگی چشم ها، ضعف در بینایی و خستگی بینایی، اشکال در تشخیص فاصله و غیره. برخی از این علائم ممکن است تا حدی شدید باشند که، افراد در گرفتن یا پرتاب کردن اشیا با مشکل جدی مواجه شوند.
تنها راه تشخیص بیماری آمبلیوپی، معاینه عملکرد چشم ها توسط پزشک متخصص می باشد، مهارت های بینایی و عملکرد هر دو چشم توسط پزشک مورد سنجش قرار می گیرد و با توجه به نوع تشخیص درمان افراد مبتلا آغاز می شود.
درمان تنبلی چشم در کودکان
از جمله عواملی که برای درمان تنبلی چشم در کودکان مورد استفاده قرار می گیرد، می توان به: تجویز عینک، بستن چشمی بر روی چشم سالم، استفاده از قطره چشم آتروپین و در موارد بسیار شدید انجام عمل جراحی اشاره کرد. در مواردی که تنبلی چشم در اثر عیوب انکساری چشم یا آنیزومتروپی ایجاد شود، استفاده از عینک که توسط دکتر چشم تجویز می شود بسیار ضروری می باشد.
مقایسه تنبلی چشم کودکان و انحراف چشم
هرگونه انحراف از هم‌راستایی صحیح چشمها را لوچی یا چپ‌چشمی یا استرابیسم (به انگلیسی: Strabismus) می‌گویند. به طور کلی انحراف چشم عبارت است از عدم هماهنگی حرکت عضلات چشم یا عدم توانایی تمرکز بین دو چشم که باعث میشود چشمها در جهات متفاوتی قرار بگیرند. این بیماری یکی از مشکلات شایع چشم پزشکی است و در ۴ درصد موارد در گروه سنی اطفال و بزرگسالان دیده میشود. این بیماری یکی از مهم ترین بیماری‌ها در شاخه چشم پزشکی است.
تنبلی چشم (آمبلیوپی) به عنوان یک ضعف بینایی یا از دست دادن بینایی در یک چشم بوده که در نتیجه عدم درمان در مراحل اولیه رشد ایجاد میشود.در تنبلی چشم فرد در یکی از چشمان خود احساس تاری در دید میکند. معمولا چشم دیگر سالم است و تمام دید فرد را تامین میکند به همین دلیل به افرادی که دارای عارضه تنبلی چشم در یکی از چشمان خود هستند اصطلاحا “تک چشم” می‌گویند.
ممکن افرادی که تنبلی چشم دارند دچار انحراف چشم نیز باشند یا به بیان بهتر داشتن انحراف در چشم یکی از راه‌های تشخیص تنبلی چشم است که پیشتر به آنها اشاره کردیم.
تنبلی چشم و آستیگماتیسم
آستیگماتیسم یک مشکل شایع در چشمها است که در اثر وجود مشکل در میزان و نحوه خمیدگی موجود در قرنیه یا لنزهای چشم شما ایجاد میشود. افراد مبتلا به آستیگماتیسم دارای تاری دید هستند.
آستیگماتیسم ممکن است از بدو تولد در فرد وجود داشته باشد، و هرچه سن شما بیشتر شود شدت بیماری هن افزایش یابد. یا ممکن است به دلیل آسیب یا بیماری ایجاد شده باشد. معاینات چشمی میتواند آستیگماتیسم را تشخیص دهد و این مشکل با عینک، لنزهای چشمی یا جراحی لیزر چشم قابل درمان است.
تست تنبلی چشم در خانه ممکن است ؟
یک راه ساده برای تست بینایی فرزندتان و فهمیدن اینکه هر دو چشم آن بینایی کامل و واضحی دارد بستن یکی از چشم‌های اوست. همچنین همراهی یک نفر دیگر برای انجام این تست میتواند به شما کمک کند. مراحل این آزمایش ساده به شکل زیر است:
- یکی از چشم‌های کودکتان را بپوشانید.
- یک شی مانند خرس عروسکی برای یک کودک خردسال یا عکس یا حروف الفبا برای یک کودک بزرگ‌تر را مقابل او نگه دارید.
- ببینید وقتی شی را مقابل او به چپ و راست و بالا و پایین حرکت می‌دهید، کودکتان آن را با چشم بازش دنبال میکند یا خیر.
- از یک کودک بزرگ‌تر نیز می‌توانید بپرسید که آن حرف الفبا چیست یا سؤالی دربارهٔ تصویر یا شی بپرسید.
- سپس چشم دیگر را بپوشانید و ببینید که آیا آن شی را نیز به همان خوبی و تا همان فاصله دنبال میکند یا خیر.
- می‌توانید این کار را به یک بازی در خانه تبدیل کرده و پس از اتمام مراحل با متوجه شدن مشکل به دکتر کودکان و یا چشم پزشک مراجعه کنید. در این حالت کودک به غربالگری پزشکی و درمان نیاز دارد.
راه های جلوگیری از بروز تنبلی چشم
همانطور که گفته شد بیماری تنبلی قابل درمان است. در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده شود قابل درمان بوده و سریعا میتوان بینایی را بهبود بخشید.
بهترین و تنها راهی که شما می‌توانید از تنبلی چشم پیشگیری کنید، تشخیص به‌موقع نشانه‌ها و عواملی است که باعث ایجاد تنبلی چشم میشود. از آنجایی که این امر کاری بسیار سخت است، پیشنهاد میشود خانواده‌ها تا قبل از سن ۵ سالگی، به‌صورت دوره‌ای برای معاینه چشم فرزندان خود به مراکز بینایی سنجی مراجعه کنند تا از سلامت چشم آنها اطمینان یابند.
گاهی اوقات کودکان از سردرد، خستگی چشم، درد در ناحیه چشم و حتی وضوح پایین تصاویر رنج می برند و نسبت به آن شکایت دارند. در صورت برخورد با هر یک از این علائم، بهتر است کودک خود را برای معاینه نزد متخصص ببرید تا از هرگونه عاملی که باعث آمبولی می شود پیشگیری کنید.
اهمیت تغذیه مناسب برای تنبلی چشم کودکان
تغذیه مناسب برای تنبلی چشم در کودکان از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. مواد مغذی که ارزش بالای غذایی برخوردار هستند بر روی بینایی کودکان تاثیر بسیاری خواهند داشت. بنابراین تغذیه مناسب با فراهم کردن ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز به پیشگیری از این بیماری در کودکان کمک خواهد کرد.
مواد غذایی بسیاری وجود دارند که می توانید با استفاده از آنها در برنامه غذایی کودکان خود، بینایی را بهبود بخشید و در نهایت از بروز هرگونه بیماری مرتبط با چشم به خصوص تنبلی چشم در کودکان جلوگیری کنید.
تغذیه مناسب برای برای تنبلی چشم در کودکان چیست ؟
رژیم غذایی سالم، شامل غذاهایی که می توانند بینایی کودک را بهبود بخشند. مانند میوه ها، سبزیجات برگ سبز، تخم مرغ، جگر، ماهی و گوشت می باشد که وجود آنها در برنامه غذایی ک.ئکان بسیار موثر خواهند بود.
- اسفناج، هویج، سیب زمینی شیرین، کلم پاپایا و کلم بروکلی سرشار از ویتامین A و کاروتنوئید هستند و به حفظ سلامت شبکیه چشم کمک می کنند، از آب مروارید و دژنراسیون ماکولا جلوگیری می کنند. علاوه بر این، این مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان هستند، از چشم کودک در برابر اشعه های مضر خورشید محافظت می کنند، به بینایی خوب کمک می کنند.
- غذاهای غنی از امگا ۳ از بیماری به نام خشکی چشم جلوگیری می کند.
- مرکبات سرشار از ویتامین C هستند که سلامت چشم را تقویت کرده و خطر آب مروارید را در کودک شما کاهش می دهد.
بهترین مکان برای دریافت بهترین مواد مغذی برای تنبلی چشم در کودکان کجاست ؟
بسیاری از مردم هزینه های زیادی را صرف مکمل های چشمی می کنند، اما نکته طنز آمیز این است که بدن کودک شما مواد مغذی غذای واقعی را بسیار موثرتر از مکمل ها جذب می کند. مکمل ها جای خود را دارند، اما استفاده از غذاهایی با ارزش غذایی بالا بسیار موثرتر خواهد بود.
- برای ایجاد تغییرات بزرگ در سلامت مغز و چشم کودکان، نیازی به مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا ۳ در رژیم غذایی خود ندارید. دریافت ۱ تا ۲ گرم در روز توصیه می شود و به راحتی می توان با خوردن چند بار در هفته غذاهای دریایی، ریختن دانه های کتان یا چیا؛ تنبلی چشم در کودک خود را به شدت کاهش دهید.
- بهترین منبع ویتامین A جگر است. همچنین توجه داشته باشید مواد غذایی مانند: سیب زمینی شیرین، هویج و فلفل و … نیز دارای ویتامین A می باشند و تغذیه مناسب برای درمان تنبلی چشم کودکان مناسب هستند.
- بیشتر میوه ها، به ویژه مرکبات و سبزیجات (مانند بروکلی، گل کلم و کلم) بهترین منابع ویتامین C شما خواهند بود.
- روی برای فعالیت بیش از 300 آنزیم در سراسر بدن ضروری است. به نوسازی سلول ها کمک می کند و التهاب را کاهش می دهد و از کاهش بینایی جلوگیری می کند. به ویژه در ساخت ویتامین A قابل استفاده در چشم مفید است. این امر به کودکان کمک می کند تا از تمام مزایای ویتامین A مانند بهبود دید در شب و محیطی بهره مند شوند.
زمان مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان
اگر مشاهده شد که چشم کودک شما به صورت سرگردان عمل می کند حتما باید در همان موقع به پزشک نشان داده شود، مخصوصا اگر در خانواده سابقه بیماری آب مروارید یا سایر بیماری چشم وجود داشته باشد، این مسئله بسیار اهمیت دارد که در اسرع وقت جهت تشخیص بیماری تنبلی چشم به پزشک مراجعه کنید. معاینه چشمی کودکان در سن ۳ تا ۵ سالگی لازم است.
آیا تنبلی چشم در کودکان درمان قطعی دارد ؟
با وجود اینکه نمی‌توان گفت که درمان قطعی برای تنبلی چشم کودکان وجود دارد و فلان روش میتواند به طور حتم تنبلی چشم کودک را برطرف کند، اما روش‌هایی وجود دارند که اگر به موقع برای درمان تنبلی چشم کودک مورد استفاده قرار گیرند، می‌توانند موثر واقع شوند. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند؛
- چشم بند
- قطره
- عینک
البته که اگر از چشم بند دیر استفاده شود نمی‌تواند اثر خوبی بگذارد. یا در مواردی که از عینک استفاده میشود، نمی‌توان گفت که مشکل فرد درمان شده‌است. بلکه در صورتیکه از عینک استفاده نشود، همچنان اختلال در بینایی پابرجاست.
۶ عادت برای تقویت بینایی در کودکان
۱- تقویت بینایی در کودکان با رژیم غذایی مناسب
مصرف غذایی مناسب نقش موثری در تقویت بینایی کودکان دارد. مصرف آجیل، سبزیجات، اسفناج، استفاده از انواع کلم‌ها منجر به تقویت بینایی در کودکان میشود. از آنجایی که آووکادو حاوی لوتئین است و این ماده در آوواکادو نسبت به دیگر میوه‌ها بیشتر است،لذا مصرف آن به جهت تقویت بینایی در کودکان توصیه میشود. مصرف تخم مرغ نیز از دیگر مواد غذایی موثر در این زمینه است. زینک نیز برای سلامت بینایی کودکان بسیار ضروری است. این ماده در حبوبات سبوس‌داری همچون گندم کامل و برنج قهوه‌ای یافت میشود. حبوبات کامل سبوس‌دار ، سرشار از مواد مغذی مفیدی همچون ویتامین E هستند. بنابراین مصرف حبوبات سبوس دار را برای کودکان خود در اولویت قرار دهید.
۲- حذف عادت مالیدن چشمها
از دیگر عادتهای تقویت بینایی در کودکان میتوان به ترک عادت مالش چشمها اشاره کرد.عادت کردن به اینکار منجر به عفونت ، صدمه به چشم از جمله،تحریک و قرمزی چشم می شود. ترک مالیدن مداوم چشمها میتواند نوعی معجزه درمان ضعیفی چشم تلقی شود.
۳- محدویت زمان نگاه کردن به تلویزیون و بازیهای کامپیوتری
سعی کنید حداقل امکان، کودکان را از تماشای بیش از حد تلویزیون منع کنید. می توانید زمان مشخصی برای اینکار انتخاب کنید. تحقیقات نشان میدهد که به طور میانگین کودکان لازم است کمتر از ۳ ساعت در روز به تماشای تلوزیون بپردازند و بقیه ساعات را به فعالیتهای روزمره زندگی مشغول شوند. این کار هم باعث شکوفایی استعداد و هم باعث سلامت جسمی آنها میشود.
۴- تقویت بینایی کودکان توسط بازیهای فکر
استفاده از بازی هایی مانند، پازل ، پینت بال ،طراحی و نقاشی منجر به تقویت بینایی کودکان میشود. لازم به ذکر است که بازیهای دست بافتنی و مهره‌ای نیز جزء بازی‌هایی هستند که موجب تقویت بینایی در کودکان میشوند.کودکان با تمرکز بر روی این بازیها هم از گوشی و تلوزیون فاصله می گیرند و هم هوش و حواس خود را جمع می کنند. این روزها حتی یک ساعت فاصله گرفتن از بازیهای کامپیوتری استراحت بزرگی برای چشمان کودکان است.
۵- عادت کردن به بازی دسته جمعی با هم سن و سالهای خود
بازی‌هایی که در بیرون از منزل انجام میشود در شکل گیری شخصیت کودکان موثر است. سپری کردن زمان بیشتر در بیرون از منزل آنها را اجتماعی میکند. این عادت جزء مواردی است که باعث تقویت بینایی در کودکان هم میشود. بادبادک بازی کردن، لی‌لی بازی کردن در بیرون به سلامت بینایی کودکان کمک میکند. مشغول شدن با هم سن و سالها باعث می شود کودکان از حواس ۵ گانه خود بیشتر بهره بگیرند و هریک به نوبه خود تقویت شوند.حواس بینایی هم یکی از از این موارد است که در فعالیتهای جمعی شکوفا میشود.
۶- مراجعه منظم به متخصص چشم
مراجعه به چشم پزشک نیز یکی دیگر ازعادتهایی است که با تکرار می تواند ضعف چشم را به موقع شناسایی کرده و باعث تقویت بینایی کودکان شود. اگر این عادت را برای خود و کودکتان ایجاد نمایید که در زمان مناسب و به طور مکرر برای بینایی سنجی و اطلاع از سلامت چشم ها به متخصص مراجعه نماید، میتوان بیان کرد که با میزان بالایی ، شما به روی سلامت چشمان فرزندتان حساس هستید.
